Đám đông trên mạng và vai trò nhà báo
Một doanh nhân giàu có ở Bình Dương lên mạng tố cáo “những trò lừa đảo” của một “thần y” và tổ chức họp báo, sau đó livestream trên mạng và mời các “hot youtuber” tham dự để hỗ trợ lan truyền thông tin. Công bằng mà nói, chuyện “tố cáo thần y” ban đầu rất được quan tâm vì nhân vật ấy có hoạt động tưng bừng kéo dài hàng chục năm qua, kết thân với nhiều đại gia, nghệ sĩ nổi tiếng, cán bộ các cấp.
Báo chí cũng viết về tài năng chữa bệnh của ông ta. Và “thần y” không chỉ chữa bệnh trong nước, còn tổ chức khám chữa bệnh ở nhiều nơi trên thế giới v.v.. Sự thật về “thần y” và ông ta đã “lừa đảo” như thế nào là những điều mà công chúng truyền thông rất quan tâm nhưng câu trả lời còn bỏ ngỏ.
Trong bối cảnh thông tin ấy, những kênh livestream của nữ doanh nhân nọ thu hút số đông cũng là điều dễ hiểu, nhất là khi nội dung không chỉ nói về việc ông “thần y” lừa đảo mà còn liên quan đến chuyện “bóc phốt” những nhân vật đình đám trong giới showbiz.
Thời nào cũng vậy, thông tin liên quan đến người nổi tiếng luôn thu hút sự hiếu kỳ của số đông. Nhưng trước đây, công chúng tham gia bàn luận ở các không gian nhỏ hơn như vỉa hè, quán nhậu, gia đình. Giờ đây, mạng xã hội tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả thành viên, ai cũng sở hữu kênh truyền thông và cũng có thể tham gia bình luận, thể hiện thái độ một cách công khai trong một không gian công cộng rộng lớn. Chính đám đông trên mạng này góp phần tạo nên dư luận xã hội. Bên cạnh một số mặt tích cực, “đám đông” ấy cũng tạo ra nhiều hệ lụy đáng quan ngại. Các thành viên trên mạng xã hội thể hiện sự yêu - ghét, đồng tình - phản đối, ủng hộ - không ủng hộ v.v.. theo quan điểm, trình độ nhận thức cá nhân nhưng đa phần trong số họ thường bị ảnh hưởng bởi một số nhân vật nhất định, và hành xử theo tâm lý đám đông.
Cũng trong vài năm gần đây, hình thức trang (page), hoặc nhóm (group) trên mạng được lập ra nhằm công kích một người - thường là người nổi tiếng - được gọi chung là các trang “anti fan” xuất hiện tràn lan. “Anti fan” không còn dừng lại ở chuyện yêu ghét, đóng góp, phê bình…, mà có lúc quá đà, thậm chí, có nhiều biểu hiện vi phạm pháp luật.
Chung quanh câu chuyện “bóc phốt” nghệ sĩ, đám đông trên mạng cũng hình thành nhiều phe, lôi kéo nhiều người nổi tiếng khác như nhà văn, nhà báo, chuyên gia vào cuộc, tham gia tranh luận. Rất nhiều người sử dụng mạng xã hội dù không dùng nick ảo vẫn có cảm tưởng mình đang sinh hoạt trong một vỏ bọc an toàn cùng với đám đông và không cần chịu trách nhiệm những gì mình đang hành xử trên không gian này.
Chính vì thế, những người tạo ra các trang “antifan”, hoặc các chiến dịch tấn công một cá nhân nào có ý kiến khác họ trên mạng, thường lôi kéo số đông vào tham gia bình luận, chia sẻ thông tin. Chưa bao giờ mà việc bêu xấu một ai đó và kêu gọi mọi người khác cùng bêu xấu lại bầy đàn dễ dàng như lúc này, bất chấp các quy định của pháp luật về hành vi xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác cũng như những quy phạm đạo đức xã hội.
Những chuyện vi phạm pháp luật trong đám đông ném đá trên mạng cũng tương tự: Họ tung ra các hình ảnh, video, và những tư liệu (thường không rõ nguồn gốc và thiếu chứng cứ) để “bóc phốt”, để nói xấu; có khi họ cũng dùng ảnh chế để miệt thị “đối tượng mục tiêu”. Khi thái độ ghét của đám đông đến cao trào, họ thường tung ra các nội dung yêu cầu tẩy chay những nhãn hàng, thương hiệu mà “đối tượng mục tiêu” ấy là người đại diện.
Có một câu hỏi đặt ra là vì sao những kênh thông tin được lập ra để công kích cá nhân như thế lại thu hút số đông? Vì sao khi báo chí chính thống tốn không ít nhân lực, vật lực nhưng không phải chương trình nào, tác phẩm nào cũng thu hút được công chúng, thì một nhóm nhỏ hoặc một cá nhân chỉ cần nền tảng mạng xã hội và thiết bị đơn giản đã trở thành tâm điểm dư luận?
Câu trả lời chỉ có thể là vì báo chí chưa làm tốt vai trò định hướng và dẫn dắt dư luận. Trong trận địa truyền thông hôm nay, báo chí vẫn là công cụ hàng đầu để công chúng thực hiện quyền tiếp cận thông tin “chính thống” - hiểu theo nghĩa là thông tin được kiểm chứng theo những quy tắc nghề nghiệp được công nhận nhằm đảm bảo độ tin cậy, chính xác, công bằng và cân bằng - điều khiến báo chí khác hẳn về chất với những phương tiện truyền thông khác. Nếu báo chí bỏ quên trận địa, truyền thông xã hội sẽ lấp vào chỗ trống vì nhu cầu thông tin của đám đông ngày càng nhiều hơn.
Từ câu chuyện livestream của nữ doanh nhân nói trên, hàng loạt vấn đề đặt ra mà công chúng cần tìm được lời giải chính thức. Ví dụ: Sự thật về khả năng chữa bệnh của “thần y” thế nào? Ai đã dung túng cho ông ta hoạt động trong một thời gian dài?
Thực tế, báo chí quá chậm hoặc quá thụ động trong việc lấp khoảng trống thông tin ấy. Dường như chúng ta ngại cất lên những tiếng nói phản biện. Dường như chúng ta ngại điều tra để tìm ra bản chất sự thật nhằm góp phần thông tin và định hướng dư luận xã hội một cách chủ động, hiệu quả. Báo chí đã chờ một diễn viên hài tự đăng clip xin lỗi người hâm mộ rồi phát lại, tường thuật những bình luận trên mạng; Báo chí đã chờ cơ sở giáo dục ra quyết định miễn nhiệm một hiệu phó (là nghệ sĩ) vì ồn ào phát biểu thiếu văn hóa trên mạng để đăng tin v.v.. chứ chúng ta chưa dấn thân, chưa dám vượt qua các rào cản để “bóc phốt” chính xác những kẻ giấu mặt thực sự đã thao túng cuộc chơi truyền thông, đã dẫn dắt đám đông trên mạng nhằm góp phần làm lành mạnh môi trường truyền thông.
Báo chí hôm nay phải thay đổi cách nói với công chúng truyền thông của mình. Sự thay đổi ấy không chỉ ở phương pháp tác nghiệp mà còn ở thiên chức phục vụ. Công nghệ đã giúp cho người làm báo hôm nay khả năng vô cùng phong phú để tương tác với công chúng, để làm tốt chức năng “diễn đàn của nhân dân”. Truyền thông xã hội là phát minh của nhân loại, báo chí chính thống cần phải khai thác nó như những nền tảng mới để thu hút độc giả, để mời công chúng “cùng làm báo”.
Giữa sự phong phú và phức tạp của bức tranh truyền thông hôm nay, hơn lúc nào hết, báo chí - với thiên chức của mình, với nguyên tắc kinh điển về độ tin cậy, sự trung thực và đạo đức cần được phát huy nhiều hơn nữa trước yêu cầu sàng lọc và định hướng thông tin cho công luận./.
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Người Làm Báo điện tử ngày 30.6.2021
Bài liên quan
- Quản lý thông điệp về môi trường trên tạp chí điện tử ở Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp
- Cảnh giác với mặt trái của các nền tảng video ngắn trên mạng xã hội
- Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
- Giám sát của báo chí đối với hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
- Tuyên truyền điển hình tiên tiến trên các tạp chí của Đảng
Xem nhiều
- 1 Mạch Nguồn số 47: Người gieo mầm xanh
- 2 Mạch Nguồn 46: Chèo làng Khuốc - Tìm về làn điệu tiến Vua
- 3 Thông báo tuyển sinh Chương trình Cử nhân quốc tế Quảng cáo, Quan hệ công chúng và Thương hiệu năm 2024
- 4 Hiệp định Pari - thắng lợi có ý nghĩa chiến lược dẫn đến đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
- 5 Các yếu tố tác động đến sự hình thành dư luận xã hội
- 6 Đại hội đại biểu Hội Cựu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhiệm kỳ 2024 – 2029
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
Một số vấn đề đặt ra với chuyên ngành Báo ảnh tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Học viện Báo chí và Tuyên truyền là cơ sở đào tạo cử nhân chuyên ngành Báo ảnh lâu đời nhất tại Việt Nam, cung cấp cho hệ thống chính trị nhiều phóng viên ảnh có lý tưởng, chuyên môn cao, đóng góp vào sự nghiệp đổi mới đất nước. Bước vào thời kỳ xã hội thông tin và chuyển đổi số, chuyên ngành Báo ảnh gặp nhiều thuận lợi nhưng cũng đối mặt với không ít khó khăn. Bài báo đặt ra một số vấn đề với chuyên ngành Báo ảnh và đưa ra một số khuyến nghị nhằm vượt qua thách thức, tận dụng thời cơ để tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo.
Quản lý thông điệp về môi trường trên tạp chí điện tử ở Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp
Quản lý thông điệp về môi trường trên tạp chí điện tử ở Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp
Môi trường là cái nôi nuôi dưỡng sự sống, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối vớt sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của toàn nhân loại. Cùng với báo in, báo mạng điện tử, phát thanh, truyền hình, tạp chí điện tử đang ngày càng góp tiếng nói, nâng cao nhận thức về môi trường cho từng người dân và toàn xã hội. Các tạp chí điện đã có nhiều sáng tạo trong việc thể hiện thông điệp môi trường như sử dụng các công cụ tác nghiệp báo chí hiện đại, tạo nên các sản phẩm hấp dẫn, có giá trị định hướng dư luận, phát huy hiệu quả tuyên truyền về bảo vệ môi trường.
Cảnh giác với mặt trái của các nền tảng video ngắn trên mạng xã hội
Cảnh giác với mặt trái của các nền tảng video ngắn trên mạng xã hội
Mặc dù một số nền tảng video ngắn đã cải tiến thuật toán nhằm ngăn ngừa các nội dung độc hại tiếp cận người dùng nhưng các nỗ lực này dường như mới chỉ nhằm xoa dịu dư luận và đối phó với các cơ quan chức năng. Thực tế cho thấy, một số lượng không nhỏ các video xấu vẫn tràn ngập trên các nền tảng TikTok, YouTube Short, Facebook Reel, Bigo Bar, Instagram, Likee… tác động tiêu cực đến nhận thức, hành vi người sử dụng mạng xã hội.
Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
(LLCT&TTĐT) Báo chí không chỉ truyền đạt thông tin tri thức mà còn truyền cảm hứng, tạo động lực, khơi nguồn mong muốn thay đổi và thúc đẩy việc thực hiện các hoạt động nhằm nâng cao năng suất lao động tại các doanh nghiệp. Bài viết đi sâu vào việc phân tích các thông tin liên quan đến năng suất lao động đang được phản ánh trên báo chí hiện nay, cùng với việc đánh giá mức độ tiếp nhận, sử dụng các thông tin này trong hoạt động của doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Giám sát của báo chí đối với hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
Giám sát của báo chí đối với hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
Vai trò và sức mạnh giám sát xã hội của báo chí đối với các cơ quan nhà nước, trong đó có cơ quan hành chính nhà nước là theo dõi, phát hiện những việc làm tốt, những sai phạm của tổ chức, cá nhân, qua đó khơi nguồn và định hướng dư luận xã hội theo hướng ủng hộ hay phản bác, tạo áp lực dư luận xã hội và yêu cầu các cơ quan thẩm quyền giải thích, giải đáp trước công luận, trước nhân dân và giải quyết theo quy định của pháp luật.
Bình luận